Πεκίνο 2008: Μποϊκοτάζ-πυροτέχνημα η Ε.Ε. – «Θιβετιανή ρουλέτα» η Ουάσιγκτον

Δέσποινα Παπαγεωργίου | 28-4-2008

[Το άρθρο εξετάζει την ευστάθεια των απειλών της ΕΕ για μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου (2008) καθώς και τα κίνητρα πίσω από την προσπάθεια των ΗΠΑ για σπίλωση της δημόσιας εικόνας της Κίνας εκείνη την περίοδο]

Σχεδόν τρεις μήνες πριν ανάψει η ολυμπιακή φλόγα στο Πεκίνο, οι διαμαρτυρίες για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα πληθαίνουν… Η αναφορές Ε.Ε. και ΗΠΑ όμως σε μποϊκοτάζ μάλλον αποτελούν επικοινωνικό πυροτέχνημα, ενώ οι ΗΠΑ φέρονται να επιχειρούν να σπιλώσουν τη δημόσια εικόνα της Κίνας για να εξυπηρετήσουν σχέδιά τους στην περιοχή…

Ψήφισμα υιοθέτησε πρόσφατα το Ευρωκοινοβούλιο, με το οποίο καλεί τους ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ σε κοινή στάση αναφορικά με την τελετή έναρξης των επικείμενων Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, ακόμα και σε μποϊκοτάζ αν η κινεζική κυβέρνηση δεν αρχίσει ξανά διαπραγματεύσεις με τον Δαλάι Λάμα για το ζήτημα του Θιβέτ. Το ψήφισμα συνάντησε την έντονη αντίδραση εκείνων που δεν επιθυμούν την πολιτικοποίηση των Αγώνων, ενώ Ρουμάνος ευρωβουλευτής χαρακτήρισε την απόφαση «υποκριτική, κοντόφθαλμη και ανεύθυνη».

Η πρόταση για μποϊκοτάζ όντως συνιστά επικοινωνιακό πυροτέχνημα, αφού η ΕΕ δεν θα διακινδύνευε τις σχέσεις της με την Κίνα., που αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της. Έτσι, για παράδειγμα, η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ δήλωσε μεν ότι δεν θα παρακολουθήσει την τελετή έναρξης, διευκρίνισε δε ότι η Γερμανία δεν θα μποϊκοτάρει τους Αγώνες. Επιπλέον, τέσσερις ημέρες μετά την υιοθέτηση του ψηφίσματος, ο επικεφαλής εμπορικών υποθέσεων της Ε.Ε. Πίτερ Μάντελσον έσπευσε να «επαναφέρει στην τάξη» τούς ευρωβουλευτές, λέγοντας ότι «προσπάθειες για δημόσια ταπείνωση της Κίνας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως μποϊκοτάζ της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, θα αποβούν αναποτελεσματικές και θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν αντεκδίκηση επιζήμια για τα ευρωπαϊκά οικονομικά συμφέροντα». Λίγες ημέρες μετά ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο επισκεπτόταν την Κίνα για εμπορικές συνομιλίες που αφορούσαν και στη ρύθμιση του εμπορικού ισοζυγίου ΕΕ-Κίνας, αφού το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ με την Κίνα σκαρφάλωσε το 2007 στα 159,16 δισ. ευρώ από 131,07 δισ. ευρώ το 2006…

Παίζουν οι ΗΠΑ «θιβετιανή ρουλέτα»;

Φωνές για μποϊκοτάζ ακούγονται και στις ΗΠΑ: Αμερικανοί νομοθέτες κατέθεσαν σχετική πρόταση στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ το αμερικανικό Κογκρέσο σε ψήφισμά του αναφέρει ότι η Κίνα θα πρέπει να σταματήσει να καταστέλλει τις εξεγέρσεις στο Θιβέτ, στις οποίες αντιδρά «δυσανάλογα και ακραία» και να συνομιλήσει με τον Δαλάι Λάμα. Οι υποψήφιοι για το χρίσμα των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον και Μπάρακ Ομπάμα καθώς και ο αρχηγός των Ρεπουμπλικανών Τζον ΜακΚέιν παροτρύνουν για μποϊκοτάζ των Αγώνων, ενώ ο Τζορτζ Μπους δηλώνει προς το παρόν ότι δεν προτίθεται να πράξει κάτι τέτοιο.

Είναι βέβαια πολιτικά ανέξοδο για τους Αμερικανούς πολιτικούς να ομιλούν για μποϊκοτάζ – χωρίς να το πράττουν. Εάν όμως ερχόταν η ώρα των αποφάσεων, τότε σίγουρα θα λάμβαναν υπόψη τους, εκτός από τις στενές σινοαμερικανικές εμπορικές σχέσεις, ότι η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ξένος κάτοχος ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου μέσω των οποίων οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν το ομοσπονδιακό τους χρέος. Σε άρθρο στην Telegraph (7/8/2007) μάλιστα εκφράζονταν φόβοι ότι εάν η Κίνα αποφάσιζε ξαφνικά να ρευστοποιήσει μεγάλο μέρος των αμερικανικών ομολόγων που κατέχει, το δολάριο θα κατέρρεε… Ακόμα και αν το τελευταίο σενάριο δεν επαληθευόταν (σσ: κατάρρευση του δολαρίου ενδεχομένως θα έπληττε και την Κίνα, λόγω των στενών σινοαμερικανικών εμπορικών σχέσεων), ωστόσο σίγουρα η Κίνα διαθέτει ένα πανίσχυρο πολιτικό εργαλείο…

Η Κίνα σήμερα αποτελεί στόχο των ΗΠΑ ως αναδυόμενη νέα υπερδύναμη, γιατί, όπως έγραφε ο Ζμπίγκνιου Μπρζενζίσκι το 1997: «…μια χώρα κυρίαρχη στην Ευρασία σχεδόν αυτόματα θα ήλεγχε τη Μέση Ανατολή  και την Αφρική (…) Οτιδήποτε συμβαίνει με την κατανομή της ισχύος στο χώρο της Ευρασίας θα αποβεί καθοριστικής σημασίας για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ» (Foreign Affairs, Σεπτ./Οκτ. 1997).

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι σήμερα οι ΗΠΑ εφαρμόζουν στρατηγική αποσταθεροποίησης της Κίνας, που ξεκίνησε να εφαρμόζεται μάλλον από τον περσινό Οκτώβριο όταν ο Τζορτζ Μπους συνάντησε για πρώτη φορά επίσημα τον Δαλάι Λάμα στην Ουάσιγκτον – μια μεγάλη προσβολή για το Πεκίνο. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει την επιδίωξη παρέμβασης του ΝΑΤΟ στο Νταρφούρ -ώστε να ανακοπεί η πρόσβαση της Κίνας στα αποθέματα πετρελαίου της χώρας- την υποδαύλιση προβλημάτων στο Ουζμπεκιστάν και το Κιργιστάν και την παρεμπόδιση της κατασκευής νέου κινεζικού ενεργειακού αγωγού προς το Καζακστάν – γεωπολιτικός έλεγχος του Ουζμπεκιστάν, του Κιργιστάν και του Καζακστάν θα σήμαινε έλεγχο όλων των οδών από τις οποίες θα μπορούσαν να διέλθουν οι αγωγοί μεταξύ Κίνας και Κεντρικής Ασίας.

Οι ΗΠΑ στοχεύουν όμως και στο Θιβέτ γιατί γνωρίζουν πόσο ενδεχόμενη απόσχισή του θα «μάτωνε» την Κίνα: το Θιβέτ δεν είναι μόνο υψηλής γεωστρατηγικής σημασίας, αλλά διαθέτει από τα μεγαλύτερα παγκόσμια αποθέματα ουρανίου και βόρακα, το μισό λίθιο του κόσμου, τα μεγαλύτερα αποθέματα χαλκού στην Ασία, τεράστια αποθέματα σιδήρου, πάνω από 80.000 χρυσωρυχεία και τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στην περιοχή. Το Θιβέτ δίνει τη μεγαλύτερη ποσότητα ξυλείας στην Κίνα, ενώ είναι η πηγή για επτά από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ασίας.

Έτσι, παρόλο που η επίσημη υποστήριξη της CIA για το κίνημα ανεξαρτησίας του Θιβέτ τελείωσε πριν από 30 χρόνια, το «έργο» τησυνεχίζει ο «οργανισμός» National Endowment for Democracy (NED), που ιδρύθηκε το ’80 από τον τότε Αμερικανό πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν και χρηματοδοτείται από το αμερικανικό Κογκρέσο. Ο πρώτος πρόεδρος του NED, Άλεν Βάινσταϊν, είχε δηλώσει στην «Ουάσιγκτον Ποστ» (22/9/1991) ότι «πολλά από όσα κάνει το NED σήμερα τα έκανε κρυφά η CIA πριν από 25 χρόνια». Για παράδειγμα, το NED ενεπλάκη στην υπόθεση Ιράν-Κόντρα και στις «πολύχρωμες επαναστάσεις» στην Ανατολική Ευρώπη. Το NED, αναφορικά με το κίνημα ανεξαρτησίας του Θιβέτ, χρηματοδότησε ή/και χρηματοδοτεί την οργάνωση International Campaign for Tibet κυρίως για να παρέχει «έγκυρη ενημέρωση» στους Θιβετιανούς, το Tibet Fund για να «πληροφορεί» τους Θιβετιανούς για τις εξελίξεις στο ζήτημα του Θιβέτ, για κάποια «εκπαιδευτικά πρότζεκτ» και για έκδοση διμηνιαίου περιοδικού για το Θιβέτ, το Tibet Information Network για «πληροφόρηση», την Tibetan Literary Society για να εκδίδει την εφημερίδα «Tibet Times» (που εδρεύει στην Νταραμσάλα της Ινδίας) και τον ραδιοφωνικό σταθμό «Voice of Tibet». Μέσω αυτών και συναφών άλλων φορέων, η Ουάσιγκτον φέρεται από αναλυτές να υποδαυλίζει τις διαδηλώσεις (για τη «σωτηρία του Θιβέτ» και, με παρόμοιο τρόπο, για τη «σωτηρία του Νταρφούρ») που αποσκοπούν στο να φέρουν σε αμηχανία το Πεκίνο, στο γνωστό μοτίβο των περίφημων «πολύχρωμων επαναστάσεων».

Ξεσηκώνοντας την παγκόσμια κοινή γνώμη εναντίον της Κίνας, η Ουάσιγκτον κερδίζει την αναδυόμενη υπερδύναμη σε επικοινωνιακό επίπεδο, ενώ τα συμφέροντά της εξυπηρετούνται χωρίς νεκρούς Αμερικανούς στρατιώτες – υπάρχουν μόνο νεκροί Θιβετιανοί και Κινέζοι. Επιδιώκοντας όμως έστω και υπογείως την αποσταθεροποίηση της Κίνας, η Ουάσιγκτον παίζει κυριολεκτικά με τη φωτιά καθώς η Κίνα μπορεί τουλάχιστον να απειλήσει με τεκτονικούς κλυδωνισμούς την ήδη ευρισκόμενη σε μαύρη τρύπα αμερικανική οικονομία…

Τα τείχη της παγκοσμιοποίησης: Χτίζονται, είκοσι χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

Δέσποινα Παπαγεωργίου | 5-4-2008

Μπορεί η υφήλιος να παρακολουθούσε συγκλονισμένη και συγκινημένη το 1989 την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ή Τείχους της Ντροπής όπως αποκαλούνταν, όμως αυτό το τείχος δεν έμελλε να είναι το τελευταίο που θα χώριζε λαούς. Ο Ψυχρός Πόλεμος μπορεί να είναι πια παρελθόν, αλλά η παγκοσμιοποίηση μετέρχεται τις μεθόδους του, υψώνοντας νέα τείχη…

Λαμβάνοντας την απόφαση για την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου, ο Στάλιν μάλλον πίστευε πως κάπως έτσι μπορεί να λυθούν προβλήματα που είχαν βαθιά πολιτικές αιτίες ή να προληφθεί η δημιουργία νέων. Την άποψή του φαίνεται να συμμερίζονται αρκετοί σύγχρονοι ηγέτες.

Αίγυπτος-Γάζα

Πρόσφατα, η Αίγυπτος αποφάσισε να υψώσει ένα τείχος ύψους περίπου τριών μέτρων από μπετόν και τσιμέντο με παρεμβαλλόμενους πύργους-παρατηρητήρια, κατά μήκος του τμήματος των συνόρων της που τη χωρίζει από τη Γάζα, για να αποτρέπει τους ένοπλους μαχητές της Χαμάς να παραβιάζουν τα σύνορα. Το τείχος, που θα υψωθεί σε απόσταση 10,67 μέτρων από το υπάρχον μεταλλικό φράγμα, θα διαθέτει παρατηρητήρια κάθε 100 μέτρα.

Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Ιανουαρίου μαχητές της Χαμάς ανατίναξαν σε διάφορα σημεία το μεταλλικό φράγμα που χωρίζει την Αίγυπτο από τη Γάζα, και χιλιάδες κάτοικοι της Γάζας πέρασαν τα σύνορα για να προμηθευτούν είδη πρώτης ανάγκης, όπως τρόφιμα, φάρμακα και καύσιμα, που στερούνται λόγω του συνεχιζόμενου εμπάργκο, που έχει βυθίσει τη Γάζα στη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση των τελευταίων 40 χρόνων, κατά τις ανθρωπιστικές οργανώσεις. Να σημειωθεί ότι η πόλη Ράφα –όπως κάποτε το Βερολίνο- είναι διαιρεμένη από το τείχος -που ακολουθεί τη γραμμή των συνόρων- από το 1982, όταν η Αίγυπτος πήρε πίσω το Σινά. Σύμφωνα με την ισραηλινή ιστοσελίδα ynet.news, οι ΗΠΑ θα χρηματοδοτήσουν εν μέρει το σε πρόοδο νέο τείχος.

Το «Τείχος της Τορτίγιας»

Καθόλου περίεργο που οι ΗΠΑ δείχνουν να συμμερίζονται την άποψη των Αιγυπτίων ότι πολιτικά προβλήματα μπορούν να λυθούν με τείχη, αφού μόλις στις αρχές του τρέχοντα μήνα, η αμερικανική κυβέρνηση, αντιμετωπίζοντας σωρεία μηνύσεων και αντιδράσεων στα σχέδιά της να χτίσει ένα τείχος περίπου 1.078 χλμ. κατά μήκος των συνόρων των ΗΠΑ με το Μεξικό, αποφάσισε να παρακάμψει περισσότερους από 30 περιβαλλοντικούς και πολιτιστικούς νόμους και κανονισμούς, προκειμένου να ολοκληρώσει το γνωστό και ως «Τείχος της Τορτίγιας» μέχρι το τέλος του χρόνου. Στόχος της ανέγερσης αυτού του τείχους, κατά τις ΗΠΑ είναι ο έλεγχος της παράνομης μετανάστευσης από το Μεξικό προς τις ΗΠΑ, που είναι ιδιαίτερα μεγάλη, καθώς και του εμπορίου ναρκωτικών.

Στα σχέδιά τους για το Τείχος, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν αντίδραση από διάφορες ετερόκλητες μεταξύ τους ομάδες. Πολλοί Τεξανοί αρνήθηκαν να υποκύψουν στις πιέσεις του τμήματος Εσωτερικής Ασφάλειας που, αντί να διαπραγματευτεί μαζί τους την παραχώρηση της γης τους, ουσιαστικά την απαίτησε, χωρίς να διασφαλίζει τη δίκαιη αποζημίωσή τους. Επιπλέον, η αμερικανική κυβέρνηση μήνυσε 50 από τους ιδιοκτήτες προκειμένου να της παραχωρηθεί προσωρινά η γη.

Καθώς το τείχος θα διασχίζει πολλές προστατευόμενες περιοχές, συνάντησε την αντίδραση περιβαλλοντικών οργανώσεων. Αλλά η αμερικανική κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη και με μήνυση του Πανεπιστημίου του Τέξας, αφού το τείχος θα χώριζε την περιοχή του πανεπιστημίου στα δύο!

Τέλος, όπως και το Τείχος του Βερολίνου, το «Τείχος της Τορτίγιας» προβλέπεται να διαιρέσει στα δύο περιοχές που ανήκουν σε τρεις ινδιάνικες φυλές. Έτσι, άνθρωποι της ίδιας φυλής θα είναι δύσκολο να επισκεφθούν τους συγγενείς τους του ίδιου χωριού, που θα κατοικούν πλέον στην άλλη πλευρά του τείχους!

«Το Τείχος του Απαρτχάιντ»

Από τους πρώτους σύγχρονους διδάξαντες της «διπλωματίας των τειχών» είναι οι Ισραηλινοί, οι οποίοι το 2002 άρχισαν να χτίζουν ένα τείχος που όταν ολοκληρωθεί αναμένεται να φθάσει σε μήκος τα 703 χλμ. και σε ύψος τα 8 μέτρα. Το Τείχος, το 58,4% του οποίου έχει ολοκληρωθεί, διασχίζει τη Δυτική Όχθη, και δεν ακολουθεί ακριβώς τα σύνορα του 1967, γνωστά και ως «Πράσινη Γραμμή». Οι Ισραηλινοί υποστηρίζουν ότι ύψωσαν το τείχος για να προστατεύσουν τους πολίτες τους από την «παλαιστινιακή τρομοκρατία».

Οι Παλαιστίνιοι υποστηρίζουν ότι το «Τείχος του Απαρτχάιντ», όπως το έχουν ονομάσει, είναι μια προσπάθεια προσεταιρισμού παλαιστινιακής γης υπό το πρόσχημα της ασφάλειας του Ισραήλ και επηρεάζει την τελική λύση του ζητήματος, ενώ παρεμποδίζει την ελεύθερη κίνηση των Παλαιστινίων.

Σε έκθεσή του 2005, ο ΟΗΕ εκτιμούσε ότι «είναι δύσκολο να υπερβάλλει κανείς για τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις του Τείχους. Η διαδρομή που ακολουθεί μέσα στη Δυτ. Όχθη αποκόπτει κοινότητες, την πρόσβαση σε υπηρεσίες (…) Επιπλέον, η διαδρομή που ακολουθεί το Τείχος συχνά δεν αποκαλύπτεσαι επακριβώς παρά μόνο ημέρες πριν αρχίσει η κατασκευή [του νέου κάθε φορά τμήματός του]. Αυτό δημιουργεί τρομερό άγχος στους Παλαιστινίους για το πώς θα επηρεαστούν οι ζωές τους. Η γη μεταξύ του Τείχους και της Πράσινης Γραμμής είναι από τις πλέον εύφορες της Δυτ. Όχθης. Προς το παρόν είναι ο τόπος κατοικίας 49.400 Παλαιστινίων της Δυτ. Όχθης που ζουν σε 38 χωριά και κωμοπόλεις».

Με το τείχος οι Ισραηλινοί έχουν επίσης προσεταιριστεί υπόγειες πηγές ύδατος και δέκα ισραηλινούς οικισμούς. Για την κατασκευή του κατεδαφίστηκαν πολλά σπίτια Παλαιστινίων και ξεριζώθηκαν πολλά δέντρα, ενώ περίπου 11.550 κάτοικοι της Δυτ. Όχθης είναι τώρα παγιδευμένοι μεταξύ του Τείχους και της Πράσινης Γραμμής, απομονωμένοι εντελώς από τη Δυτ. Όχθη, σε μια περιοχή που θεωρείται «κλειστή στρατιωτική ζώνη». Επιπλέον, 18 κοινότητες είναι εντελώς παγιδευμένες από το Τείχος. Το τείχος αναμένεται να χωρίσει την Ανατολική Ιερουσαλήμ και το μεγαλύτερο ισραηλινό οικισμό από την υπόλοιπη Δυτ. Όχθη, και να διαιρέσει τη Βηθλεέμ.

Αποδεικνύοντας ότι η «πολιτικές των Τειχών» δεν λύνουν υπάρχοντα προβλήματα, ο Ραμαντάν Αμπντάλα Σαλάχ, ηγέτης της παλαιστινιακής ισλαμικής Τζιχάντ δήλωσε ότι η εκτόξευση ρουκετών έχει αντικαταστήσει πλέον σε μεγάλο βαθμό τις βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας επειδή το τείχος κατέστησε δύσκολη την πρόσβαση των βομβιστών στα ισραηλινά εδάφη. Η παλαιστινιακή αντίσταση δηλαδή δεν σταμάτησε, απλώς άλλαξε μορφή.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ και το Διεθνές Δικαστήριο, το τείχος παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, και το Ισραήλ έχει κληθεί από το τελευταίο να γκρεμίσει το τειχος και να αποζημιώσει τους Παλαιστινίους για τις ζημιές που έχουν υποστεί.

Στο σημερινό Βερολίνο το πάλαι ποτέ τείχος αποτελεί πλέον τουριστικό αξιοθέατο, όμως παρόμοια τείχη αποτελούν ζωντανή πραγματικότητα και υποθηκεύουν το μέλλον κάποιων λαών σε διάφορες γωνιές του παγκοσμιοποιημένου πλανήτη, στην αυγή του 21^ου αιώνα.